{ "title": "Mitokondriyal Dna", "image": "https://www.dna.gen.tr/images/Mitokondriyal-Dna-16.jpg", "date": "20.01.2024 07:14:20", "author": "orhan alem", "article": [ { "article": "Mitokondriyal DNA mtDNA kısaltması ile gösterilmektedir. Kromozomal DNA yapısal olarak bir çit halinde bulunabilmektedir ama mitokondriyal DNA ise daha çok sayıda olabilmektedir. Bu DNA türü matemal özelliktedir yani sadece anneden gelebilmektedir. Bu DNA türünün sadece anneden gelme nedeni yumurta hücresini dölleyen sperm hücrelerindeki mitokondrilerin yumurtalar ile birleşmeyen kısımda yer almalarıdır.

Mitokondrilerin DNA'ları olmasına rağmen ana hücreden bağımsız olarak bölünebile özelliğine sahip değildir. Ama bir hücredeki mitokondrinin kaç defa bölünme geçireceği direkt olarak bağımlı gerçekleşmemektedir. Bir mitokondrinin yapısında bulunan proteinlerin yüzde 90'ı hücre çekirdeğinde bulunmaktadır ve sitoplazma içerinde sentezlenmektedir. Sentezlenen bu proteinler bir translokasyon mekanizması tarafından mitokondrilerin iç ve zarından geçerek mitokondrilerin içine doğru taşınırlar. MtDNA birkaç istisnai durum dışında anneden alındığı için en çok soyların ve ırkların araştırılmasında ve bu ırklar ile soyların ne zaman birbirlerinden ayrıldıklarını tahmin edebilmek için kullanılırlar.

Mitokondriyal DNA hücre yapısı neden sadece anne tarafından gelebilmektedir?

Büyük bir ihtimal olarak birçok sefer annenize ya da babanıza ne kadar çok benzediğiniz söylenmiştir. Ama bilimsel gerçeklere göre sadece gözleriniz babanızdan gelmiş olan genlerle şekillenmiştir bu sebeple babadan çok anneden gen almışsınızdır. Bu bilimsel gerçeğin sadece sizin için değil dünya üzerindeki tüm bireyler için geçerlidir. Aslında bu durumun nedeni çok basittir. Hücrelerin yapısında küçük organel yapıları bulunur ve her organel farklı bir görev üstlenir. Mitokondriler de bu organel yapılarından biridir ve mitokondriler sadece anne bireyden gelmektedir. Uzun zamanlar bu duruma net bir açıklama getirilemedi ama Univercity of Colorado'dan bir araştırmacı gurubu bir ip ucu yakalamışlar. Bu araştırma gurubu bir kurtçuğun spermleri yumurta döllendiği zaman mitokondrinin nasıl bir davranışta bulunduğunu gözlemlediler. Araştırmacılar spermden gelen mitokondrinin yumurtaya transfer işlemi gerçekleşmeden önce etkisiz hale geldiğini belirlemişler. Mitokondriler hücre içinde enerji sağlayan santraller gibi görev görürler bu nedenle mitokondri olmadan hücreler yaşayamaz. Enerji üretimi için yediğimiz besinler birtakım kimyasal reaksiyonlardan geçerek hücreye gerekli olan enerjiye dönüştürülmektedir.

Mitokondriyal DNA matriks yapısında nükleotit olarak isimlendirilen özelleşmiş yapılar bulunmaktadır. Bu özelleşmiş yapılar hücredeki çekirdeğin yapısına eş değer özellik taşımaktadır. Nükleotit yapıları sadece prokaryot hücrelerde yani hayvansal hücrelerde bulunur. Bu yapılar nükleik asitler dışında proteinlerin de yapısında bulunurlar. Mitokondriyal DNA olarak isimlendirilen yapının anneden yavruya aktarılması işlemi insanlar başta olmak üzere birçok çok hücreli organizmada bu olay gerçekleşmektedir. Mitokondriyal DNA mitokondriyal Havva fikri oluşmasına da sebep olmuş bir olaydır.
" } ] }